İRLANDA

İrlanda, Avrupa’nın batı kenarında bir ada ülkesidir. Yaklaşık 69 bin kilometrekare alana sahip olan İrlanda, Büyük Britanya’dan sonra karanın 2. büyük adasıdır. İrlanda; Leinster, Connacht, Ulster ve Munster olmak üzere dört bölgeden oluşur. İrlanda ile Büyük Britanya Adasının arasında İrlanda Denizi bulunur. Büyük Britanya Adası ile arasında İrlanda Denizi bulunan İrlanda’nın başkenti Dublin’dir.

Geniş gür yeşil alanlarıyla bilinen İrlanda’ya Zümrüt Adası (Emerald Isle) da denir. Ülkede aynı zamanda engebeli ve kayalık büyük alanlar da vardır. İrlanda’nın dağlık alanları daha çok güneybatısında bulunur. Dağlık alanlar çoğunlukla yüzlerce metre boyundaki dik falezler şeklinde Atlantik Okyanusu’nda sonlanır.

Yaklaşık 15 bin yıl önce İrlanda, tamamen kalın buzullarla kaplıydı. Bugün ülkenin batı kıyıları ve iç kısımlarında, buzullardan oluşan eskin göllerin kurumasıyla kalan ıslak turba bataklıkları bulunur.

Arkeologlara göre İrlanda’da ilk insan yerleşimi M.Ö 6 binlere dayanır. M.Ö 3500’lerde, tarım arazilerini temizlemek için taş aletler kullanılmış olan adaya; M.Ö 700’lerde Orta Avrupa’dan, farklı ve teknolojik olarak gelişmiş Keltler yerleşmeye başladı. Keltler burada neredeyse 2 bin yıl gelişim gösterdiler.

9. yüzyılda İrlanda’ya Viking işgalleri başladı. Vikingler burada daha sonra ülkenin başlıca kentleri olacak, başkent Dublin de dahil yeni yerleşimler kurdular. Keltler ve Vikingler 2 yüzyıl boyunca sık sık savaştılar. Daha sonra İrlanda birçok krallığa bölündü.

1170 yılında İngiltere’yi kontrol eden Norman Vikingler, İrlanda’yı işgal etti ve burayı İngiliz toprağı yaptı. 1600’lerin başında İrlandalıların çoğu Katolik olarak kalırken, İngiltere’nin resmi dini Protestanlık oldu. Bu durum, devrime ve İrlanda’nın bağımsızlığına yol açacak gerilimler oluşturdu.

1820’lerde İngiltere’nin Katoliklere yönelik haksız yasaları, İrlanda egemenliğini başlatan kıvılcıma yol açarak geniş bir harekete neden oldu. 1829 yılında yasaların birçoğu dönüştürüldü ancak İrlandalılar hala özgürlük istiyordu. 1922 yılına gelindiğinde şiddetli ayaklanmalar sonrasında Britanya İmparatorluğu içinde İrlanda Bağımsız Devleti oluşturuldu. 1948’de , İngiliz toprağı olarak kalan kuzeydoğudaki 6 Protestan ilçe hariç İrlanda’nın büyük bir kısmı bağımsız bir ülke olmuştur.

İrlandalılar, hikayeci bir ulustur. Bu gelenek, ülke tarihini yazan ve ezberden anlatan Kelt ozanlarına dayanır. 4 yazarın Nobel edebiyat ödülü aldığı İrlanda’dan birçok ünlü yazar çıkmıştır. Ayrıca İrlandalılar müzik ve sporda da çok iyilerdir.

Anayasal demokrasiyle yönetilen İrlanda’da; yasaları yapan, seçilmiş bir parlamentodan ve bir başkandan oluşan hükümet; İrlanda’da devletin başıdır. Hükümet başkanına, “şef” anlamına gelen Taoiseach (telaffuz tee-shuck) denir. Taoiseach, parlamentoda en çok oyu alan üyelerden oluşan siyasi partinin lideridir.

Tarihinin büyük bölümünde, İrlanda’nın ekonomisi tarıma dayalı olmuştur. Ancak 1950’lerden itibaren hükümetin çabalarıyla İrlanda; Avrupa’nın en yoksulları arasından ikinci zengin ülke olmayı başarmıştır. İnanılmaz dönüşümle İrlanda, “Kelt Kaplanı” unvanını almıştır.