ŞİLİ

Åžili Arjantin’in batısında, And DaÄŸları ile Büyük Okyanus arasında kalan, kuzeyden güneye 4.300 km boyunca uzanan bir Güney Amerika ülkesidir. Kuzeyinde Peru, kuzeydoÄŸusunda Bolivya ve doÄŸusunda Arjantin bulunur. BaÅŸkenti Santiago’dur ve 17 milyon nüfusu vardır. İsmi Aymara dilinde “Dünyanın bitimi” anlamına gelen chilli kelimesinden gelir.
Şili idari olarak on beş bölgeye ayrılmıştır.
Åžili daÄŸları, yeryüzünün en yüksek sıradaÄŸlarını oluÅŸturur. 6000 m’nin üstünde birçok zirvesi vardır. Bunlardan biri olan Åžili’nin en yüksek dağı (6.880 m) Ojos del Salado aynı zamanda dünyanın en yüksek volkanıdır.
İnka Krallığı
M.Ö. yaklaşık 13.000 yıllarında, bugünkü ülke sınırlarında insanların yaÅŸadığı bilinmektedir. Kuzey Åžili İspanyollar tarafından fethedilmeden kısa süre öncesine kadar İnka Krallığı’na aitti. 1520 yılında dünyanın çevresini dolaÅŸmak için yelken açan Ferdinand Macellan, kendi adıyla anılan Macellan BoÄŸazı’nı geçerken ülkenin güney ucunu keÅŸfetmiÅŸ oldu. 1541 yılında Pedro de Valdivia Santiago’yu kurmuÅŸtur. 19. yüzyılda İspanya dışından Avrupalılar da Åžili’ye göç ettiler.
Salvador Allende
Bütün Latin Amerika ülkeleri gibi Åžili’nin de uzun, acı ve kanlı bir tarihi var. 1970’li yılların başında tarih sahnesine çıkan ve Åžili’nin kaderini deÄŸiÅŸtirmeye çalışan sosyalist lider Salvador Allende, oluÅŸturduÄŸu koalisyonla iktidara geldi ve temel ekonomik alanlarda hızlı bir kamulaÅŸtırma süreci baÅŸlattı. Latin Amerika ülkelerinin ortak kaderini payaÅŸan Åžili, General Pinochet’in askeri darbesiyle büyük bir karanlığa gömüldü. Amerika’nın da desteklediÄŸi belirtilen darbede, Allende ile birlikte binlerce darbe karşıtı muhalif ve sosyalist öldürüldü. Ülkede hüküm süren 15 yıllık cunta rejimi boyunca, sayısız katliamlar gerçekleÅŸti.
Pinochet 1998 yılında İngiltere’de tutuklandı ve daha sonra dışarı çıkma yasağı kondu. 2000 yılında saÄŸlık sorunları yüzünden serbest bırakıldı. 2006 yılında ev hapsindeyken her diktatör gibi uzun bir hayatın sonunda 91 yaşında öldü.
Şili’nin en büyük sektörlerinin başında hizmet sektörü gelir. Ağır sanayi ve tarım bu sektörleri takip eder. Şili Latin Amerika’nın en büyük hammadde üreticilerindendir. Dünyanın en büyük bakır rezervlerine sahiptir ve dünya üretiminin % 40’ı Şili’dedir. Çeşitli değerli metaller ve Şili güherçilesi 19. yüzyıl boyunca ülkeyi zenginleştirmiştir. Bugün Pascua-Lama projesi ile planlanan dünyanın en büyük altın madeni, Şili’yi zenginleştirmenin yanında çok büyük çevre sorunlarını da beraberinde getiriyor.
Şili şarapları
Balıkçılık ve tarım da ülke ekonomisinde önemli rol oynar. Hayvancılık ise ağırlıkla orta ve güney Şili’nin kuzey kısımlarında yapılır. Şarapçılık da ülke ekonomisine önemli katkılar sağlar. Şili şarapları sahip oldukları aromatik lezzet ile çok tercih edilen genç şarap kategorisindedir.
Modern Şili, tarihte iz bırakmış önemli şahsiyetler yetiştirmiştir. Şilili bir çok sanatçı ve kültür adamı sürgün edildikleri için çalışmalarını dünyanın farklı coğrafyalarında gerçekleştirmişlerdir.
Isabel Allende (*1942), en ünlü çaÄŸdaÅŸ Åžili yazarı. Ruhlar evi (filme de alınmış), Fortuna’nın kızları, Sonsuz plan gibi dünya çapında yayımlanmış romanları mevcuttur. Ayrıca kendisi eski baÅŸkan Salvador Allende’nin de yeÄŸenidir.
Roberto Bolano (1953-2003), Sürrealist ÅŸiir yayımcısı. 1973’teki askeri darbeden sonra sürgüne çıkmıştır. Birçok edebiyat ödülü sahibidir.Barcelona’da ölmüştür.
VÃctor Jara(1932-1973), politik ÅŸarkıcı. Nueva canción (yeni ÅŸarkı) akımının ve tüm Güney Amerika’daki devrimci sanatçı hareketinin en önemli temsilcilerinden biri olarak kabul edilir. Salvador Allende’yi desteklemiÅŸ, askeri darbe sırasında iÅŸkence görerek öldürülmüştür.
Tom Araya (1961- ) , Dünyaca ünlü thrash metal grubu Slayer’ın kurulduÄŸu 1981 yılındn beri vokalistiÄŸini ve bas gitaristliÄŸini yapmaktadır.
Şili Güney Amerika’nın kültür, sanat ve felsefe açısından en zengin ülkelerinden biridir. Yeryüzü cenneti olan bu ülkede insan hikayeleri çok çarpıcı. Şili sadece gezilecek değil, biraz da yaşanması gereken bir ülke. Şili seyahatinizi uzun tutmanızı öneririz.
İnsanları ve şehirleri birbirine bağlayan Emirates Havayolu, Dubai üzerinden Brezilya’nın Sao Paulo şehri aktarmalı gerçekleştirdiği Santiago uçuşları ile Şili’ye...
Şili’de doğanın tam kalbinde konaklayabileceğiniz müthiş bir otel bulunuyor. Montana Magica Lodge adındaki bu oteli görünce hayran kalacaksınız. Montana...
Bildiğiniz üzere Ramazan ayı her sene 10 gün geriden başlıyor. Bizim gibi Kuzey yarımkürede yaşayanlar için Ramazan, uzun bir...
Güney Amerika’nın güney kısmında, Güney Atlas Okyanusu ve Güney Pasifik Okyanusu arasında bulunan Şili, doğusunda Arjantin, kuzeydoğusunda Bolivya, kuzeyinde...
Uzaydan bakıldığında And Dağları ile Pasifik Okyanusu arasında sıkışmış gibi görünen Şili, yeryüzündeki en uzun ülkedir. Eni 180 kilometreyi...